مشکلات زنبورداران کشور به بهانه روز جهانی زنبور

 

«میر محسن موسویان» به مناسبت روز جهانی زنبور در گفتگو با خبرگزاری فارس اظهار کرد: از آنجا که میزان تاثیر زنبورعسل روی افزایش میزان محصولات زراعی و باغی به دلیل فعالیت گرده ‌افشانی زنبورها، بسیار حائز اهمیت است، لذا تغییر رویکرد متولیان سیاستگذاری در بخش کشاورزی به زنبورعسل به عنوان یک «نهاده زنده در بخش کشاورزی» که منجر به افزایش بهره وری باغات و مزارع کشاورزی از جمله کلزا می‌شود بسیار حیاتی و حتی استراتژیک است.

? مدیرعامل اتحادیه سراسری زنبورداران ایران به مناسبت روز «روز جهانی زنبور» - 20 می مصادف با 30 اردیبهشت- با بیان اینکه در تمام کشورهای دارای برنامه در بخش کشاورزی، زنبورداری مقوله دست چندم نیست و از اولویت بالایی نزد اتاق فکر سیاستگزاران بخش کشاورزی برخوردار است و به گرده افشانی زنبورها یارانه تخصیص اعتبار و بودجه صورت می‌گیرد، تصریح کرد: زنبورعسل به استثنای ارزش‌آفرینی استحصال عسل و سایر فراورده ها از شهد گیاهان، نقش حائز اهمیت‌تری در گرده‌افشانی دارد و این در حالی است که در کشور ما برخلاف تمام کشورهای توسعه یافته و حتی در حال توسعه، دستکم تا امروز هیچ بهای عملیاتی برای نقش گرده افشانی زنبورهای عسل و حتی حفاظت از سایر گرده افشان‌ها قائل نیستیم.

? موسویان با بیان اینکه خوشبختانه با رویکرد جدید در وزارت جهادکشاورزی جلسات ستاد گرده‌‎افشانی در وزارت جهادکشاورزی نیز آغاز به کار کرده است و دومین جلسه آن نیز در آستانه روز جهانی زنبور امسال در محل همین وزارتخانه برگزار شد، افزود: در صورت همدلی تمام معاونت‌های وزارت جهادکشاورزی اعم از معاونت امور تولیدات دامی، معاونت امور باغبانی، معاونت زراعت، معاونت آموزش، تحقیقات و ترویج در کنار اتحادیه سراسری زنبورداران ایران و حتی سازمان محیط زیست بتوان محیط زیست مناسب را برای حفاظت از زنبورها که عمدتا زنبورعسل هستند فراهم کرد.

?مدیرعامل اتحادیه سراسری زنبورداران ایران دستیابی به تصمیمات مهم و کلان در سطح ملی در خصوص استفاده از ظرفیت زنبورعسل را به عنوان نهاده زنده بخش کشاورزی که حتی بر اساس مطالعات جدید در جلوگیری از آتش سوزی بوته‌های اطراف درختان جنگلی نیز موثر بوده است را در اهمیت برداشتن گام بلند و ساختاری در دفاع از امنیت غذایی و ایمنی زیستی آحاد مردم مورد تاکید قرار داد.

وی در خصوص تلفات ناشی از سمپاشی باغات و مزارع که نمونه ناگوار اخیر آن تلفات پرشماری زنبورعسل در استان آذربایجان غربی به عنوان یکی از قطب‌های مهم زنبورداری کشور بوده است، تصریح کرد: به طور قطع این اتفاق برای بار نخست و آخر هم نبوده و نیست و فارغ از لزوم جبران خسارات وارده به زنبورداران آن منطقه یا سایر زنبورداران کشور باید تدبیری موثر و اساسی با کمک تمام متولیان امر جهت کاهش سمپاشی بی‌رویه یا بدون هماهنگی با زنبورداران که در واقع ماهیت ضد محیط زیستی دارد اتخاذ کرد.

? موسویان در مورد میزان تولیدات زنبورداری کشورمان بر اساس آخرین آمارگیری رسمی انجام شده توسط وزارت جهادکشاورزی نیز گفت: در حال حاضر سالانه حدود ۱۱۲ هزار تن عسل در کشور تولید می‌شود که البته در کنار عسل، زنبورداران به تدریج در حال تولید برخی محصولات جانبی دیگر مانند ژل رویال و بره موم و ... هم هستند. اما استفاده از زهر زنبورعسل فرصت جدیدی در کشور ماست که اگرچه با سرعت مطلوب پیش نرفته، اما در حال رایج شدن تدریجی است. به ویژه که هر گرم ملیتین استحصالی از زهر زنبورعسل، معادل یک بشکه نفت خام ارزآوری دارد.

مدیرعامل اتحادیه سراسری زنبورداران ایران با بیان اینکه ایران به لحاظ تعداد کلنی و تولید، رتبه سوم و چهارم جهان را دارد، افزود: زنبورداران ایران در کنار تولید عسل حدود به میزان چهار و نیم کیلوگرم زهر زنبورعسل؛ حدود ۲۸۵ تن گرده گل؛ حدود ۳۲۰۰ کیلوگرم ژل رویال؛ ۱۲۳ تن بره موم و ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار کیلوگرم موم تولید می‌کنند.

? موسویان با اشاره به اینکه میزان وابستگی زنبورعسل به واردات تقریبا در حدود صفر است و به همین دلیل هم از پیشه‌های کشاورزی بدون ارزبری مشابه صنایع دام و طیور است، اظهار کرد: موانع متعددی در پیش روی صنعت پرورش زنبورعسل وجود دارد؛ از عدم تامین نهاده شکر، تولید شبه عسل‌های زنبور ندیده، مشکل فروش و عرضه، نبود داروی موثر با قیمت مناسب برای کندوهای زنبورعسل، عدم اجرای مصوبه قانونی مجلس شورای اسلامی در خصوص بیمه تامین اجتماعی زنبورداران توسط سازمان برنامه و بودجه و سازمان هدفمندی یارانه‌ها گرفته تا عدم همراهی و همکاری سازمان دامپزشکی با زنبورداران و ایجاد قوانین مزاحم کسب و کار از جمله آنها است.
? مدیرعامل اتحادیه سراسری زنبورداران ایران عدم پرداخت سهم گرده افشانی زنبورهای عسل به زنبورداران در کنار تامین نشدن نهاده شکر در فصول سرد سال برای زنده‌مانی زنبورهای عسل و اوایل بهار برای تحریک ملکه به تخم‌ریزی گفت: در این رابطه به دلیل مساله استراتژیک بودن نهاده شکر و عدم تمایز بین عرضه شکر برای صنایع شیرینی و شکلات و صنوف قنادی با نیاز زنبورهای عسل، زنبورداران برای تامین آن به عنوان نهاده فصلی با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کنند.

وی افزود: اصرار سازمان دامپزشکی کشور به زنبورداران جهت ارائه کد شناسه یکتا از محل استقرار زنبورستان هنگام کوچ در مناطق بیابانی و دشت و صحرا که دسترسی به سیستم‌های رایانه ای و شبکه اینترنت دشوار است و همچنین تداوم سم‌پاشی بدون اطلاع قبلی کشاورزان در فصول سمپاشی که منجر به آلوده شدن کلنی زنبورهای عسل به این سموم و حتی پیامد منفی در بازاریابی عسل تولیدی برای صادرات می‌شود از جمله مشکلات جدی دیگر است.
موسویان ادامه داد: در کنار این‌ها اتفاقات تلخ دیگر مانند وضع مالیات بر ارزش افزوده برای محصولات زنبورداری و همچنین نبود ملکه‌های متناسب با شرایط روز جهت زنبورداری اقتصادی از دیگر مشکلات است.
? موسویان در ادامه با اشاره به تغییر نکردن سرمایه صندوق حمایت از زنبورداری کشور از روز ابتدای تاسیس آن تا 8 سال بعد را نیز نقطه ضعف دیگری برشمرد که با توجه به تورم یک دهه اخیر به شدت افت ارزش داشته است و مانع خدمات رسانی کمی و کیفی بیشتر برای ارتقای بهره وری در زنبورستان‌ها می‌شود.

وی در خصوص تاثیر حذف ارز ترجیحی بر محصولات زنبورعسل گفت: با توجه به اینکه حذف ارز ترجیحی پیش از این برای شکر حذف شده بود، شاید تاثیر مشابه روی سایر واحدهای کشاورزی از جمله صنایع دام و طیور را نداشته باشد، اما به هر حال به دلیل تاثیر روانی روی بازار چه بسا تاثیرات نسبی خود را بگذارد. به ویژه که عسل با وجود اینکه ماده خام کشاورزی است مشمول مالیات بر ارزش افزوده شده و این امر به فشار اقتصادی بر زنبورداران منتج شده است.