با توجه به رویکرد سازمان جهاد کشاورزی استان فارس به دانش بنیان و علمی کردن بخش کشاورزی در این استان و و گشودن فضای بسته تبادل نظر در خصوص راهکارهای کشاورزی پای صحبت دکتر آرمان بخشی جهرمی عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس نشستیم.

این محقق، دارای مدرک دکتری ترویج و آموزش کشاورزی از دانشگاه شیراز و عضو هیات علمی بخش تحقیقات اقتصادی، اجتماعی و ترویجی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس و از سال ۱۳۷۶ در وزارت جهاد کشاورزی مشغول به کار شده است.

مسئولیت اداره مطالعات ترویجی و رئیس اداره ترویج سازمان جهاد کشاورزی استان کرمان و معاونت آموزش مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی مرکز استان فارس را در کارنامه اجرایی خود دارد.

اجرای بیش از ۲۵ طرح مطالعاتی و پژوهشی، تالیف بیش از ۲۵ مقاله علمی_پژوهشی، ۸۰ مقاله در کنفرانس‌های داخلی و خارجی، تالیف یک کتاب، تهیه سه نشریه فنی و ترویجی، تدریس در مقاطع و دوره های متعدد آموزشی، بخشی از فعالیت‌های علمی این محقق است.

عضویت در انجمن بین المللی ترویج و آموزش کشاورزی، عضویت در انجمن‌ علمی ترویج و آموزش کشاورزی ایران و انجمن توسعه روستایی از دیگر فعالیت‌های این پژوهشگر است. نامبرده عضو هیئت تحریره دو مجله علمی داخلی و داور مقالات علمی و گزارش‌های پژوهشی نیز می‌باشد.

وی در سال ۱۳۸۶ به عنوان پژوهشگر برتر وزارت جهاد کشاورزی معرفی شد و تاکنون در قالب استاد راهنما یا مشاور هدایت بیش از ۱۵ پایان‌نامه دانشجویان کارشناسی‌ارشد را برعهده داشته است.

آرمان بخشی جهرمی در گفتگو با روابط عمومی سازمان جهاد کشاورزی استان فارس با بیان اینکه الگوی کشت یکی از زیربنایی‌ترین اقداماتی است که در حکمرانی بخش کشاورزی باید مد نظر قرار گرفته و به پشتوانه سیاستگذاری خردمندانه اجرایی شود، اظهار کرد: عواملی مانند سیاست‌های کلان دولت، شرایط اقتصادی مردم، نرخ و نوسان‌های ارز و غیره بر الگوی کشت، تاثیر غیرقابل انکاری دارد.

وی با بیان اینکه تمامی دستگاه‌ها و کارشناسان برنامه‌ریز و مجری باید برداشت و تعریف صحیح و واحدی از "الگوی کشت" داشته باشند، ابراز کرد: بی‌شک، پتانسیل اراضی و شرایط اقلیمی منطقه و نیاز آبی گیاهان، پارامتری موثر و کلیدی در اصلاح الگوی کشت می‌باشد اما حلقه مفقوده در این فرآیند، مباحث اقتصادی و اجتماعی است.

تامین امنیت غذایی و توسعه پایدار از اتوبان دانش می‌گذرد

به اعتقاد بخشی جهرمی؛ تامین امنیت غذایی و توسعه پایدار از اتوبان دانش می‌گذرد و در کنار کشاورزی دانش‌بنیان، تقویت سرمایه‌های اجتماعی روستایی، ثبات در برنامه‌ها و سیاست‌های کلان دولت و تدوین استراتژی های مناسب توسعه روستایی از عوامل موثر در این زمینه می‌باشد.

وی؛ علمی و فنی بودن کشاورزی را در تعامل ذی مدخلان این بخش اعم از مصرف کنندگان،تولید کنندگان، برنامه ریزان و مراکز تولید علوم کشاورزی دانست و افزود: رعایت حقوق مرتبط با امنیت غذایی نسل امروز و آینده و اینکه اقدامی مخالف با محیط زیست صورت نگیرد از دیگر نشانه های علمی و فنی بودن کشاورزی است.

نحوه فائق آمدن بر چالش آب در بخش کشاورزی از دیگر محورهای گفتگو با این محقق بود که در این خصوص بیان کرد: مدیریت بهینه آب، امری بلند مدت، نیازمند دوراندیشی و تدوین استراتژی آینده‌نگرانه است و متاسفانه آنچه وضعیت آب را به این روز رسانیده، عدم جامع نگری و تدوین استراتژی‌های مقطعی و منفعت طلبانه می باشد که برای گذر از یک زمان خاص اتخاذ شده است.

بخشی جهرمی با بیان اینکه حمکرانی آب، دربرگیرنده مجموعه‌ای از برنامه‌ریزی، سیاستگذاری، قوانین و فرهنگ اجتماعی است، اضافه کرد: برخی آیین نامه‌ها، بخشنامه‌ها و حتی قوانین موجود، مشوق افراد برای تخریب منابع آبی هستند از این رو ضرورت تدوین قانون جامع آب مشروط بر اینکه کارشناسی شده، جامع‌نگر بوده و مسایل زیست‌محیطی را به صورت کامل مد نظر قرار داده باشد از پیشنهادات در این رابطه است.

وی با اشاره به اینکه به نظر اینجانب برخی از مفاد قانون "تعیین تکلیف چاه‌های فاقد پروانه بهره‌برداری" مصوب سال ۱۳۸۹، به بحران آب دامن زده و راه را برای مجوزدار کردن چاه‌های غیرمجاز هموار کرده است، افزود: از طرفی نیز، تاخیر در اجرای قوانین مرتبط با آب از جمله "قانون توزیع عادلانه آب" ، همواره باعث فرصت سوزی شده و متخلفان حوزه آب –که تعدادشان هم کم نیست- از این آشفته بازار، بیشترین سود شخصی برده و بیشترین ضرر را به منابع آبی و نسل آینده وارد نموده اند چرا که علاوه بر تاثیر منفی بر منابع آبی، تاثیر منفی بر فرهنگ جامعه و سرمایه اجتماعی داشته‌‍‌اند که چالشی، خطرناک‌تر از مورد اول است.

برای منفعت آنی، سلامت آتی را به خطر نیندازیم

ضرورت تولید محصول سالم از دیگر مباحث مورد گفتگو بود که وی با اشاره به تمثیل "عقل سالم در بدن سالم است"، ابراز کرد: بدن سالم هم بدون محصول سالم شکل نمی‌گیرد، سلامتی، هدیه ما به نسل بعدی است ما مجاز نیستیم برای منفعت آنی، سلامت آتی را به خطر بیندازیم.

بخشی جهرمی ادامه داد: محصول سالم از بُعد اقتصادی هم قابل بحث است چرا که بسیاری از هزینه های گزاف دارو ودرمان، با محصول سالم قابل حذف و یا کاهش است.

او با اشاره به اینکه تولید محصول سالم همانند بسیاری از فعالیت‌ها، نیازمند جامع‌نگری و آینده‌نگری است، اضافه کرد: در این فرآیند، از یک طرف برنامه ریزان و سیاستگزاران و از طرف دیگر تولیدکنندگان، نقش کلیدی دارند بنابراین مسلح کردن دولتمردان به سلاح "تدبیر" و مسلح کردن بهره‌برداران به سلاح "دانش و اخلاق حرفه‌ای" پیشنهاد می شود.

این محقق از اقدامات مشترک با دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز نیز سخن گفت و افزود: با توجه به اینکه از پرسنل مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی می باشم و پویایی علمی و مشورت لازمه کار است، در طی سال‌های گذشته همفکری و همکاری‌های مشترکی با دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز داشته ام و همواره از دانش و تخصص آنان که پشتوانه ارزشمندی برای استان است، بهره مند شده‌ام.

او اضافه کرد: از طرفی بنا به رسالت و تعهد کاری، ارتباط تنگاتنگی با سازمان جهاد کشاورزی استان فارس و به خصوص مدیریت هماهنگی ترویج داشته و دارم که جا دارد از مجموعه سازمان تشکر و قدردانی نمایم.

اقدامات و برنامه‌ریزی توسعه‌ای در قالب محقق معین و پروژه یاوران تولید، انجام پژوهش‌های کاربردی در راستای حل مشکلات بنا به تقاضای سازمان جهاد کشاورزی استان فارس، تبادل تجربه و دانش با مدیریت هماهنگی ترویج کشاورزی و کمیته‌های مشورتی این سازمان و تدریس در دوره‌های آموزش کارکنان و بهره‌برداران عزیز از جمله همکاری هایی صورت گرفته با سازمان جهاد کشاورزی استان فارس است.

تعامل دانشکده و جهاد کشاورزی باید براساس یک شیوه‌نامه طراحی شود

پایداری و کارآمدی ارتباط متقابل دانشکده کشاورزی و جهاد کشاورزی، از دیگر محورهای گفتگو با این محقق بود که وی در این خصوص گفت: این امر باید براساس یک شیوه‌نامه، در قالب مدیریت دانش و بر پایه اهداف برد-برد طراحی شود، مدیریت دانش، الگویی تجربه شده در سطح جهان است و نشان داده که تعامل دانش، همزایی بیش از محاسبات عددی دارد.

بخشی جهرمی ادامه داد: استفاده از صاحب نظران و متخصصان سازمان جهاد کشاورزی برای همکاری آموزشی و پژوهشی و متقابلا دعوت از اساتید دانشکده برای شرکت در جلسات تخصصی سازمان جهاد کشاورزی و واگذاری مسئولیت قسمتی از پروژه های اجرایی به آنان می تواند در تقویت این ارتباط، کارساز باشد.

پیشنهاد مهم دیگر وی در این زمینه، پیگیری اجرایی شدن مواد مغفول مانده "قانون افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی" مصوب سال ۱۳۸۹ بود.

پیگیری اجرای ماده ۲۱ این قانون "پذیرش دانشجوی رشته‌های کشاورزی و دامپزشکی از نظر جنسیت، رشته و تعداد براساس نیازسنجی وزارت جهاد کشاورزی" و ماده۲۳ "گذراندن درس عملی کارورزی زیر نظر اساتید مربوط با هماهنگی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی و منابع طبیعی کشور" مورد توجه این محقق است.

او تاکید داشت: اجرای این دو ماده علاوه براینکه منجر به تربیت فرهیختگان متناسب با نیاز جامعه و افزایش مهارت عملی آنان می‌شود باعث تقویت ارتباط بین سازمان جهاد کشاورزی به عنوان یک نهاد اجرایی با دانشگاه می ‌شود.

بخشی جهرمی؛ در خصوص اجرای پایان‌نامه های آموزشی می گوید: در اولین گام تعیین عنوان پایان نامه را مشروط به نیاز سازمان نمودم که خوشبختانه مدیران مربوطه، عناوین کاربردی مورد نیاز جهت پایان‌نامه اعلام نمودند و بر این اساس، موضوع پژوهش انتخاب و هم اکنون در حال اجرا است.

او می افزاید: چنانچه موضوعات پژوهشی که توسط دانشجویان انجام می‌شود از نیاز واقعی بخش اجرا نشات گرفته باشد، نه تنها یکی از مشکلات دانشی جامعه را حل می کند بلکه ارتباط دانشجو با بخش اجرا را مستحکم کرده و از طرفی، دانشجو با شرایط محیط کار و بخش کشاورزی بیشتر آشنا می‌شود.

استفاده از ظرفیت دانشجویان تحصیلات تکمیلی از دیگر موضوعات مورد توجه این محقق بود که در این مورد گفت: تجربه چند ساله نشان داده است که دانشجویان تحصیلات تکمیلی، گوهری گران‌بها، فعال و جویای دانش هستند اما راهکار ارتباطی روشن و ساده‌ای برای تعاملشان با ارگان‌های اجرایی بخش کشاورزی تدوین نشده است که گاها باعث عدم تمایل آنها به این همکاری می‌ شود.

وی افزود: دعوت از دانشجویان نخبه تحصیلات تکمیلی برای اشتغال پاره وقت در بخش اجرا به عنوان مثال یک یا دو روز در هفته و عضویت آنها در کارگروه‌های تخصصی سازمان جهاد کشاورزی، حمایت از پایان‌نامه‌های کاربردی و همچنین تعامل با دانشکده کشاورزی در جهت انتخاب محققین مرکز تحقیقات به عنوان استاد راهنما یا مشاور دانشجویان تحصیلات تکمیلی، از جمله پیشنهادات در این زمینه است.

عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس به بهره برداران توصیه کرد که بی شک "فعالیت خردمندانه"، "پشتکار" و "رعایت اخلاق حرفه‌ای" کلید موفقیت در بخش کشاورزی است بنابراین پیشنهاد می‌شود هیچ فعالیتی بدون آموزش و یادگیری شروع نشود. آموزش، هزینه‌های سعی و خطا را کاهش داده، کارایی و بهره‌وری تولید و استفاده بهینه از منابع تولید شامل آب، خاک، نیروی انسانی، تکنولوژی و سرمایه را افزایش می‌دهد.