زنگ گندم یکی از بیماری‌های قارچی مهم گندم است، سه گونه از این قارچ‌ها که از جنس پوکسینیا هستند شامل زنگ‌های زرد یا خطی، قهوه‌ای یا برگی و یا ساقه سیاه است که علاوه بر گندم درختانی مانند ماهونیا و زرشک نیز میزبان این قارچ هستند.
علائم بیماری زنگ گندم چیست؟
علائم به شکل لکه‌های خشک و پودری به رنگ‌های زرد، قرمز و سیاه بوده و اندازه آنها در ارقام، دماها و درصد رطوبت مختلف متفاوت است. در تمام اندام‌های هوایی گیاه دیده می‌شود و در بهار و تابستان مشخص تر است. زنگ زرد در بهار زودتر از سایر زنگ‌ها ظاهر می‌شود. علائم بیماری ابتدا در برگهای جوان به شکل تاول‌های زرد رنگ مایل به نارنجی ظاهر شده و سپس جوش‌ها به هم پیوسته و نوارهایی در امتداد برگ‌ها در دو سطح برگ ظاهر می‌شود. این بیماری می‌تواند از یک سال به سال دیگر منتقل شود و در شرایط آب و هوایی مناسب روی ارقام حساس تا 100% محصول را هم نابود کند.
رشته‌های این قارچ در دمای 5 درجه سانتی‌گراد زیر صفر در پاییز و زمستان هم می‌توانند منتقل شوند.
دمای مناسب برای رشد عامل بیماری 4 تا 15 درجه میباشد و در دماهای بالاتر از 15 درجه سانتی‌گراد جوانه زنی کاهش پیدا می‌کند.
زنگ قهوه‌ای
زنگ زرد
ساقه سیاه
راههای کنترل بیماری زنگ گندم
کاشت با تراکم و فاصله مناسب، استفاده از کودهای سرک و پتاسیم و کشت چند رقم با درجه حساسیت متفاوت توصیه می‌شود.
از بین بردن علف‌های هرز داخل و حاشیه مزارع که منبع زمستان گذرانی قارچ هستند.
به جز تولید ارقام جدید اصلاح شده مقاوم به این بیماری استفاده از برخی قارچ‌کش‌ها مانند فالکن و آمیستار اکسترا در بعضی مناطق در کاهش این بیماری نقش داشته است. همچنین ضدعفونی کردن بذر با پروپیکونازول(تیلت) و بنومیل قابل توصیه است.
قارچ‌کش‌های توصیه شده برای کنترل بیماری زنگ گندم
برای استفاده از روش شیمیایی باید به محض مشاهده اولین علائم روی برگ‌ها اقدام شود. برای اینکار هر 7 روز یکبار از زمان شروع فصل و با مشاهده آلودگی هر 3 تا 4 روز بازدید از مزارع انجام شود.
سموم قارچ کش مورد استفاده در بیماری زنگ گندم
آمیستار اکسترا EC280 – 0.75 لیتر در هکتار
فالکن EC460 – 0.6 لیتر در هکتار
آلتو(سایپروکونازول) SL 100-0.5 لیتر در هکتار
فولیکورEW 250 – 0.6 لیتر در هکتار
ایمپکت(فلوتریافول) EC125 – لیتر در هکتار
آرتئا(پروپیکونازول+سایپروکونازول) EC330– لیتر در هکتار
راکسیل(تبوکونازول) – 1 لیتر در هکتار
تیلت(پروپیکونازول)EC25 -0.5 لیتر در هکتار
