جریان مونسون (Monsoon)، که در ایران به نام بارانهای موسمی هم شناخته می شود از اواخر اردیبهشت ماه از سریلانکا و بخشهای جنوبی هند شروع می شود و به تدریج به سمت عرض های جغرافیایی بالاتر حرکت کرده و نهایتاً در اوایل تیر ماه به پاکستان و نهایتاً از حدود نیمه تیر بخش ضعیف شده آن به جنوب شرق ایران هم می رسد و بارندگی های مناسبی را در استان سیستان و بلوچستان، هرمزگان، شرق فارس و جنوب کرمان باعث می شود.البته شدت و ضعف این سیستم در سال های مختلف، متفاوت است و بیشترین اثر آن در ایران هم از قدیم الایام همان بادهای معروف به 120 روزه است که سیستان و بلوچستان و جنوب خراسان را درگیر طوفان های شن می کند.
مونسون حجم بسیار عظیمی از رطوبت را از روی اقیانوس هند به شبه قاره هند و نواحی مجاور انتقال می دهد. برخورد این حجم از رطوبت به رشته کوههای هیمالیا باعث بارندگی هایی در مقیاس بسیار بالا می شود که مردمان آن مناطق از قدیم روش زندگی و فعالیتهای اقتصادی خود مخصوصاً در زمینه کشاورزی و دامداری را بر اساس آن تنظیم کرده اند و از این اتفاقات حداکثر استفاده را می کنند.
در سالهایی که شدت مونسون بیشتر باشد بخشهایی بیشتری از ایران ما هم تحت تاثیر قرار می گیرد والبته چون در ایران به عنوان یک اتفاق غیر مترقبه در نظر گرفته می شود معمولاً آمادگی برای روبرو شدن با آن وجود ندارد و گاه باعث خسارات شدید می شود و نکته بسیار مهم و قابل توجه مخصوصاً برای مسئولین به خصوص در زمینه مکان یابی سکونتگاههای جدید برای نسل های آینده این است که با تغییرات اقلیمی و افزایش سالانه میانگین های دما به نظر می رسد کشور ما هم سال به سال، بیشتر در معرض فعالیت مونسون قرار می گیرد و به عنوان یک پدافند غیر عامل در برابر خسارات ناشی از فعالیت این پدیده از حالا باید چاره اندیشی کرد که قطعاً در آینده خیلی دیر خواهد یود.( البته امیدواریم تصمیم گیران کشور اساساً با این مفاهیم آشنا باشند!!)
امسال هم به نظر می رسد که جریان مونسون در حال پیشروی به نقاط مرکزی ایران و شاید بخش های شمالی باشد ولی احتمالاً در سال های بعد احتمال تشدید این پیشروی هم وجود دارد.
جریان مونسون یک حرکت رفت و برگشتی است و از اواخر مرداد شروع به عقب نشینی به سمت جنوب می کند و در نهایت، اواخر آبان بخش های جنوبی هند هم از حوزه فعالیت آن خارج و فصل خشکی برای آن مناطق شروع می شود.
