سیمای کشاورزی شهرستان آباده

سیمای کشاورزی شهرستان آباده

آباده، واژه‌ای فارسی و به معنی محل آباد است. کاوش‌های باستان‌شناسی و تاریخی پیشینه سکونت در محدوده فعلی شهرستان آباده را هزاره اول قبل از میلاد می‌داند. آثار به جا مانده از دوره سامانیان مانند قصر بهرام سورمق و قلعه باستانی ایزدخواست شواهد مطمئنی از شکوفایی فرهنگ و تمدن در این گستره جغرافیایی است.

وسعت این شهرستان 7600 کیلومترمربع معادل 6 درصد از مساحت استان فارس است و در فاصله 275 کیلومتری از مرکز استان قرار دارد. جمعیت این شهرستان براساس سرشماری سال 1395، 100 هزار و 831 نفر اعلام شده و دو بخش شامل بخش مرکزی و بهمن صغاد، 5 دهستان شامل دهستان‌های بهمن، سورمق، ایزدخواست، بیدک و خسروشیرین دارد.

آباده، نهمین شهر پرجمعیت استان فارس و هفتمین شهر بزرگ این استان است که 186 هزار هکتار اراضی مستعد کشاورزی و 12 هزار نفر بهره‌بردار در این حوزه دارد که 30 درصد از اشتغال شهرستان را شامل می‌شود.

کشاورزی شهرستان آباده در یک نگاه:

منابع آب شهرستان از طریق 1659 حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق، 208 رشته قنات، 5 رودخانه و 72 دهنه چشمه تامین می‌شود و متوسط بارندگی در سال‌های قبل 140 میلی‌متر بوده است.

محصولات زراعی این شهرستان شامل گندم، جو، ذرت، چغندر، کلزا و حبوبات است که میزان تولید آن بیش از 215 هزار تن برآورد شده همچنین این شهرستان در زمینه تولید محصولات باغی شامل بادام، انگور، گردو، سیب و پسته 50 هزار تن تولید داشته است.

در شهرستان آباده 11 حوضچه پرورش ماهی فعال است علاوه بر آن 118 نفر زنبوردار نیز در این شهرستان فعالیت می‌کنند. این شهرستان در زمینه تولید مرغ گوشتی نیز فعال است و از این حیث حایز رتبه دوم استانی تولید گوشت سفید در استان است .

آباده در زمینه دام سبک و سنگین بالغ بر یک میلیون و 201هزار راس دام دارد و با تولید 10 هزار تن گوشت قرمز رتبه پنجم استانی تولید گوشت قرمز را به خود اختصاص داده است.

رتبه‌های شاخص شهرستان در تولید

افق روشن در توسعه تولیدات دامی با:

1-    افزایش 25 درصدی اشتغال به واسطه وجود مجتمع دامی وزیرآباد و ایزدخواست

2-    فعالیت 73واحد مرغ گوشتی فعال در سطح شهرستان که این امر موجب تأمین پروتئین شهرستان و استان‌های همجوار شده است.

3-    افزایش فعالیت‌های زنبورداری به علت تنوع آب و هوایی و شرایط مناسب پوشش مرتعی (تولید 300تن عسل)

4-    توجه به امر اصلاح نژاد، ثبت رکورد و مشخصات در گاوداری‌های موجود که موجب افزایش ارزش افزوده واحدهای تولیدی شده است.

5-    اصلاح نژاد در دام سبک تا میزان 60 درصد

6-    تولید محصول سالم در مرغداری‌های فعال شهرستان

7-    هویت‌گذاری دام سبک و سنگین با به کارگیری اهرم‌های خدماتی جهت پیش‌برد طرح

8-    جذب تسهیلات تا 70 درصد در حوزه دام و طیور

9-    توسعه دام سبک داشتی در محیط‌های بسته و به صورت زنجیره تولید در شهرستان

10-افزایش 4 واحد پرورش شترمرغ صنعتی

نقاط قوت (فرصت ها ) :

1-    فعال بودن بیش از 70 واحد مرغ گوشتی در سطح شهرستان و تأمین نیازهای پروتئینی شهرستان و حتی استان‌های همجوار

2-    تشکیلات منسجم حاکمیتی و باسابقه در مدیریت شهرستان

3-    سیاست‌های حمایتی و نظارتی مدون در بخش‌های فرادستی

4-    وجود کارشناسان مجرب در ادارات شامل 33 کارشناس و 18 کارشناس ارشد

5-    پیشینه کشت گیاهان دارویی مانند کاسنی، آویشن، رزماری، گل محمدی، اسطخودوس، نعناع فلفلی، سیاه دانه و غیره در منطقه

6-    پیشینه مناسب نزولات آسمانی در دهستان خسروشیرین جهت کشت دیم با حداقل 200 میلی‌متر و حداکثر 600 میلی‌متر بارندگی که سالانه حدود 25000 هکتار گندم دیم کشت و بالغ بر 20 هزار تن محصول تولید می‌شود

7-    وجود کارشناسان باتجربه در زمینه کاشت زعفران و گیاهان دارویی در شهرستان

8-    وجود یک مورد کارگاه‌های فرآوری گیاهان دارویی در شهرستان و 2 مورد کارگاه سنتی با قابلیت تبدیل به صنعتی

9-    وجود تعداد 5 شرکت طراح و مجری توانمند در زیر بخش آبیاری

10-وجود کشاورزان مشتاق و با انگیزه در منطقه

11-بهره‌وری و مدیریت آب مصرفی تا 90 درصد

12-حفاظت مناسب خاک تا 80 درصد

13-بالا رفتن راندمان تولید در سال‌های اخیر

14-کنترل نیاز آبی گیاه تا 100 درصد

15-حفاظت و کنترل توزیع آب تا 100 درصد

چالشهای موجود در بخش کشاورزی

1-    کافی نبودن اعتبارات و تسهیلات بلند مدت و کم بهره در سال‌های اخیر

2-    تضعیف بنیه اقتصادی بهره‌برداران در اثر خشکسالی‌های پی‌درپی

3-    نبود برنامه مدون و منظم در خرید تضمینی محصولات کشاورزی

4-    عدم وجود مراکز اصلاح نژاد دام

5-    تعدد و مانع بودن مجوزها و موازی‌کاری پروانه تأسیس نظام مهندسی و پروانه ساخت نماینده استانداری (بخشداری)

6-    انگیزه پایین کارشناسان با توجه به کمبود منابع مالی

7-    عدم صدور پروانه بهره‌برداری برخی از چاه‌ها از جمله منطقه کلوان

8-    عدم وجود امکانات مناسب اداری از جمله وسیله نقلیه و غیره جهت نظارت بر طرح‌ها

9-    فاقد سند بودن بسیاری از اراضی در منطقه

10- خرد و پراکنده بودن قطعات زراعی بهره‌برداران

11-روند طولانی و زمان بر بودن مراحل مطالعه و تأمین اعتبارات مورد نیاز در اجرای سیستم‌های آبیاری نوین

12-مشکلات عدیده برای کشاورزان مجری آبیاری تحت فشار زمان دریافت وام از جمله نداشتن وثیقه کافی

قابلیت‌های شهرستان در زمینه صنایع تبدیلی وغذایی

با توجه به اینکه شهرستان آّباده رتبه دوم تولید گوشت سفید و رتبه پنجم تولید گوشت قرمز را در استان فارس دارد، واحدهای فرآوری و بسته‌بندی گوشت سفید و قرمز در شهرستان مورد نیاز است.

این شهرستان همچنین دارای رتبه چهارم استانی در تولید شیر است بنابراین نیاز به واحدهای فرآوری لبنیات و محصولات دامی در آن احساس می‌شود.

وجود 1400 هکتار سیب درختی، 680 هکتار باغ انگور، 800 هکتار باغ زردآلو، 260 هکتار باغ گردو، 860 هکتار باغ بادام و 350 هکتار باغ پسته شرایط مناسبی را برای احداث واحدهای فرآوری محصولات باغی در این شهرستان فراهم کرده است.

در این شهرستان 26 هکتار مزرعه زعفران وجود دارد که می‌توان با احداث واحدهای فرآوری، بسته‎بندی، سرگل و تولید قرص همچنین اسپری زعفران و واحدهایی از این دست به اشتغال‌زایی بیشتر کمک کرد.

وجود 7000 هکتار حبوبات آبی و دیم در شهرستان ضرورت احداث واحدهای بسته‌بندی حبوبات، غلات و غیره را ایجاب می‌کند همچنین حدود 700 هکتار سطح زیر کشت سیب‌زمینی در شهرستان فرصت خوبی برای احداث واحدهای فرآوری سیب‌زمینی، خلال، فرانچ فرایز، چیپس، پوره و غیره است.

7000 هکتار کدو آجیلی در این شهرستان به زیر کشت رفته که احداث واحد فرآوری این محصول ضروری است.

نقاط قوت:

آب و هوای مناسب، موقعیت استراتژیک، وفور مواد اولیه (باغات میوه – مزارع گیاهان دارویی- مزارع سیب زمینی و کدو آجیلی و … –مرغداری- دامداری- کشتارگاه و..) و مجاورت با دو استان اصفهان و یزد، شرایط مناسبی برای سرمایه گذاران به منظور ایجاد صنایع جدید ایجاد نموده است.