زنجیره تولید، پایه تامین امنیت غذایی

مهمترین چالش‌های پیش روی کشاورزان خشکسالی است، در این باره بهترین شیوه و راهکار برای مقابله با این پدیده چیست؟

بدون افزایش سطح زیرکشت، از آب در اختیار، باید با استفاده از شیوه‌های بهره‌وری، دو برابر متوسط میزان تولید کنونی تولید داشته باشیم، چرا که استفاده بیش از حد از آب نه تنها باعث افزایش محصول نمی‌شود، بلکه هزینه‌های تولید را افزایش و باعث کاهش رفاه اجتماعی می‌شود.

 برای رسیدن به شرایط تعادل، همه کشاورزان باید با استفاده از روش‌های علمی، صرفه‌جویی 20 درصدی در مصرف آب را داشته باشند.

 عملیات تسطیح، اجرای آبیاری نوین، تامین نیاز آبی براساس پایش رطوبتی خاک و تغییر انتقال آب از کانال‌های سنتی به لوله، موجب صرفه‌جویی در مصرف آب و پایداری کشاورزی می‌شود که در این راستا کشاورزان می‌توانند از یارانه و تسهیلات دولت استفاده کنند.

 توسعه آبیاری قطره‌ای با تأکید بر آبیاری زیر سطحی در زراعت و باغ‌های موجود انجام شود و کشاورزان در در شرایط آب شراکتی و با محدودیت زمین از استحصال و مصرف آب بیشتر از نیاز خودداری کنند.

 گسترش آبخیزداری

 آبخوانداری و آبخیزداری باید به‌عنوان بهترین روش‌های جلوگیری کننده از تبخیر آب و از دسترس خارج شدن باران و سیل در مناطق مختلف استان گسترش یابد، همچنین استفاده از مالچ‌های گیاهی و غیرگیاهی علاوه بر حفظ رطوبت باعث کاهش تبخیر و افزایش راندمان آبیاری می‌شود.

توسعه گلخانه‌ها

 انتقال کشت به خصوص کشت‌های سبزی و صیفی از فضای باز به گلخانه از راهکارهای اساسی کاهش مصرف آب است.

 توسعه کشت گلخانه‌ای به‌صورت مجتمع و شهرک‌های گلخانه‌ای توسط تشکل‌ها و تعاونی‌ها با پیش بینی بازار مصرف صورت گیرد، تسهیلات کم‌بهره به توسعه کشت‌های گلخانه‌ای اختصاص داده شده است.

 محدود کردن سطح زیرکشت محصولات آب‌بر نظیر برنج، هندوانه، چغندرقند بهاره، انواع جالیز و ذرت و جایگزینی سورگوم و تریتیکاله به‌جای ذرت دانه‌ای و علوفه‌‍ای از دیگر راهکارهای کاهش مصرف آب است.

 توسعه کشت نشایی درمحصولاتی مانند ذرت، گوجه‌فرنگی وخیار، علاوه بر کاهش چند نوبت آبیاری، مصرف بذور، سموم و به‌طور کلی هزینه‌های تولید را کاهش می‌دهد .

 البته در این میان باید نقش مشارکت کشاورزان را با اهمیت دانست و همه موارد گفته شده را با حضور تشکل‌های مردم نهاد انجام داد.

 با توجه به نقش خاک در تامین امنیت غذایی و کشاورزی پایدار توصیه شما در حفظ منابع خاک چیست؟

 خاک از منابع طبیعی و پس از آب و هوا، مهم‌ترین جزء محیط زیست محسوب می‌شود،  برای تولید طبیعی هر سانتیمتر خاک قرن‌ها زمان نیاز است، بنابراین با اجرای کشاورزی حفاظتی در جهت افزایش ماده آلی خاک و حفظ رطوبت اقدام شود.

 هرگونه تغییرکاربری اراضی زراعی و باغی شامل خاک‌برداری، دیوارکشی و ساختمان سازی به‌جز موارد خاص، ممنوع است.

 توسعه باغ‌های دیم متناسب با شرایط اقلیمی، خاک و نیاز آتی بازارها در مناطق مستعد صورت گیرد، استفاده از کودهای مختلف در مزارع براساس آزمون خاک و در باغ‌ها براساس آزمون برگ انجام شود و همچنین با توجه به اهیمت رعایت آیش و تناوب در حفظ منابع خاک، دانه‌های روغنی شامل گلرنگ، کلزا و کنجد در الگوی کشت قرار گیرد.

 نقش مکانیزاسیون در کشاورزی پایدار چیست؟

 استفاده متناسب از ماشین آلات و تجهیزات کشاورزی مدرن باعث افزایش بهره‌وری و تسهیل در امور کشاورزی شده که  این موضوع با تسهیلات بانکی بدون محدودیت حمایت می‌شود.

 درباره توسعه صنایع غذایی تبدیلی برای کشاورزان چه توصیه‌ای دارید؟

 صنایع تبدیلی ارزش افزوده را برای کشاورزان به همراه داشته، از سویی استان سهم قابل توجهی در تولیدات محصولات باغی کشور داشته، به همین دلیل توسعه صنایع تبدیلی برای کشاورزان یک الزام است.

 در همین راستا برای نخستین بار در کشور سند توسعه صنایع تبدیلی بخش کشاورزی در فارس، در سال جاری تدوین و پس از تصویب از سوی شورای کشاورزی استان به وزارت جهاد کشاورزی ارسال و مورد تائید قرار گرفت.

 با فرآوری و بسته‌بندی محصولات کشاورزی علاوه بر کاهش ضایعات، فروش محصولات راحت‌تر شده و از قیمت بهتری برخوردار می‌شود.

راهکار رونق کشاورزی، شکل‌گیری زنجیره تولید است .

 نقش زنجیره و بازار در تامین امنیت‌غذایی چیست؟

 راه نجات از رکود فعلی در بخش کشاورزی شکل‌گیری زنجیره تولید بوده و در زنجیره تولید باید همه حلقه‌ها پیش، حین و پس از تولید در نظر گرفته شود، تا تولید سفارشی، اقتصادی ودارای ارزش افزوده شود.

در این زمینه تشکیل تعاونی‌ها و حضور فعال تولیدکنندگان  در راستای  فائق آمدن بر مشکلات  تولید بسیار مهم است، از این‌رو  تولیدکنندگان بخش کشاورزی  با توجه به زنجیره‌ها باید پیگیرعضویت و حضورشان در تشکل‌ها  باشند.

 بسیاری از محصولات کشاورزی فارس دارای مزیت صادراتی بوده و این امکان توسط تشکل‌ها به‌طور ویژه برای کشورهای هدف دنبال شود.

 با توجه به تنوع اقلیمی  و ظرفیت‌های موجود طبیعی امکان توسعه گیاهان دارویی دراستان وجود دارد، بنابراین توصیه می‌شود به صورت الگویی و براساس بازار مصرف حتی در سطوح کم و در کنار مزارع دیگرکشت این گیاهان انجام شود.

الگوی کشت در توسعه صادرات اثرگذار است

 قبل از انتزاع، وظایف و اختیارات بخش کشاورزی از وزارت صنعت، معدن و تجارت و الحاق آن به وزارت جهاد کشاورزی، توجه به بازار و بازار رسانی کم بود. امروزه می‌دانیم که نوسانات قیمت محصول در بازار و نیاز بازار به محصول، الگوی کشت را تعیین می‌کند، بنابراین جهت جلوگیری از افت قیمت در زمان برداشت، رعایت سطح تعیین شده و اعلام شده به کارشناس مسئول پهنه برای هر محصول ضروری است.

 توجه به استانداردسازی محصولات کشاورزی علاوه به کمک به بازار و بازاریابی محصولات و ایجاد ارزش افزوده بیشتر، فرآیند تولید را علمی و مهندسی کرده و دغدغه مردم در خصوص کیفیت محصولات را کم می‌کند، این موضوع به عنوان یک الزام قانونی باید مورد توجه قرار گیرد.

 توسعه بهره‌گیری از فناوری‌های نوین به‌خصوص فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی (ICT)، امکان تحول در نظام بازار و اطلاعات پایه و در نتیجه مهندسی کردن تولید و بازار را فراهم کرده و سهولت در فرآیند تولید و فروش را امکان‌پذیر می‌کند.

تولید محصولات استاندارد در اولویت قرار دارد.

 چه آینده‌ای برای تولید محصول سالم متصور هستید؟

 فارس با دارا بودن آزمایشگاه‌های مرجع، کلینیک‌های تخصصی ارزشمند و کارشناسان خبره از توان فنی بالایی در تولید محصول سالم و استاندارد برخوردار است. به منظور ارتقا سطح سلامت اجتماعی، برای 8 محصول تازه‌خوری با رعایت حد مجازآلاینده‌‍‌ها با نظارت و تایید سازمان جهاد کشاورزی، گواهی مجوز سلامت صادر شده است.

همچنین درراستای تولید پایدارمحصولات کشاورزی و سلامت جامعه آموزش کشاورزان و توانمندسازی کارشناسان را در اولویت قرار داده‌ایم.

 به دنبال آینده‌ای هستیم که در میادین میوه و تره بار پلاکارد علوم پزشکی با نوشته” فقط محصولات استاندارد پذیرفته می‌شود” نصب شود.

 درباره افزایش تولیدو پایداری مواد پروتئینی توضیح دهید؟

 عناصر اصلی در بهبود تولید شیر و گوشت، استفاده از  دان و خوراک دام استاندارد، بهره‌گیری از جیره غذایی علمی و بهداشت جایگاه دام است.

 آمیخته‌گری کارشناسی دام های سبک و سنگین با حفظ ذخایر ژنتیکی استان موجب افزایش بهره‌وری و توسعه دامپروری می‌‌شود.

 تولید مرغ با وزن استاندارد و با حداقل مصرف آنتی بیوتیک‌ها جهت افزایش بهره‌وری و حفظ سلامت مصرف کنندگان ضروری است.

 نقش زنبور عسل در گرده افشانی و افزایش تولیدات کشاورزی حدود 150 برابر تولیدات مستقیم آن است و به عنوان مثال پرورش زنبور عسل در مزرعه کلزا باعث افزایش یک تنی در عملکرد می‌شود،بنابراین توسعه صنعت زنبورداری باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.

توسعه تحقیقات و ایجاد مزرعه الگویی

 برای مهندسی کردن کشاورزی چه راهکارهایی مدنظر است؟

 بهره‌برداران کشاورزی برای پیگیری مسائل و مشکلات مختلف مرتبط با وظایف سازمان جهادکشاورزی و نیازهای علمی خود به کارشناس مسئول پهنه مراجعه کنند و مطالبه‌گری منطقی در جهت رفع مشکلات کشاورزی از مسئولان امر را داشته باشند.

 توصیه می‌شود کشاورزان به ‌صورت داوطلبانه و با همکاری کارشناسان و محققان کشاورزی، مزرعه خود را با بهره‌گیری از علوم مهندسی کشاورزی و تلفیق با دانش بومی به مزرعه الگویی تبدیل کنند.

 به‌دلیل پیشرفت روز افزون علوم و برای بهره‌گیری و بومی کردن آن، باید به تحقیقات کشاورزی بیش از پیش اهمیت دهیم و ارتباط تولیدکنندگان و تشکل‌های مرتبط با محققان افزایش یابد.

 سرمایه‌گذاری در صندوق‌های حمایت

توصیه‌های آخر شما به بهره‌برداران کشاورزی فارس چیست؟

 با توجه به کمبود سرمایه در بخش کشاورزی، عدم امکان بازپرداخت سودهای بانکی در برخی موارد، نیاز به سرمایه در جهت تولید محصولات کشاورزی، توصیه می‌شود مردم و دولت در ایجاد صندوق‌های حمایت از توسعه بخش کشاورزی شهرستانی و صندوق‌های خرد برای تامین تسهیلات ارزان قیمت کشاورزان و مورد نیاز توانمندسازی خانواده‌های روستایی سرمایه‌گذاری کنند.

 کشاورزان با بهره‌گیری از ظرفیت توریسم کشاورزی در کنار فعالیت‌های متنوع کشاورزی، به بهره‌گیری اقتصادی بیشتر از واحدهای تولیدی کمک کنند.